Motywowanie uczniów

Kilka słów na temat tego, jak motywować dziecko do nauki

w systemie zdalnej edukacji

           

            W celu lepszego zrozumienia tego w jaki sposób zmotywować dziecko do nauki należy szczegółowo poznać znaczenie tego terminu. Motywacja określana jest jako proces pośredniczący, albo też stan wewnętrzny organizmu, który pobudza lub daje napęd do działania. Wyróżniamy kilka rodzajów motywacji, w tym motywację wewnętrzną oraz zewnętrzną (Reber, Reber, 2008).

Z motywacją silnie związane są odczuwane przez nas emocje, a to właśnie motywacja leży u podstaw osiąganego sukcesu w procesie uczenia się przez człowieka (Meger, 2008). Oprócz motywacji  zewnętrznej  istnieje także, znacznie ważniejsza, motywacja wewnętrzna, a wszelkie działania skierowane właśnie na nią są jeszcze skuteczniejsze. Jednak należy zwrócić uwagę  na to, że działania te  nie mogą być bezpośrednie i jawne, ponieważ mogłyby przynieść zupełnie odwrotne efekty i zamiast zachęcać, mogłyby zniechęcić. Badacze zalecają raczej systematyczne działania, które w sposób czasem ukryty, budują pozytywną motywację i tym samym wspierają wolę uczenia się(Meger, 2008).

 

Co zrobić, aby zmotywować dzieci do nauki?

1.      WSPIERAJ - NIE WYRĘCZAJ:

Rodzice nie muszą na nowo uczyć się treści, które dziecko realizuje na lekcjach. Naukę pozostawmy dzieciom. Rodzice mają za zadanie wspierać swoje dzieci. Częstym problemem jest odrabianie zadanych prac domowych. Pomagając dziecku  w odrabianiu zadań domowych nie należy go w tym zadaniu wyręczać. Warto wdrażać dziecko do samodzielnej pracy. W procesie uczenia się niezwykle ważną rolę pełni samokontrola wykonanej pracy. Chodzi o to, aby dziecko samo odkrywało swoje błędy i samo próbowało je poprawić. Należy dziecko przyzwyczaić do podejmowania wysiłku, do pokonywania napotykanych trudności. Dzięki temu uwierzy we własne możliwości.

2.      MOTYWUJ MĄDRZE

W procesie uczenia się motywacja odgrywa ważną rolę. Stanowi siłę pobudzającą do nauki, zdobywania wiedzy oraz rozszerzania własnych zainteresowań. Od karania dzieci lepsze są nagrody, ale należy je stosować bardzo ostrożnie. Najlepiej jest stosować drobne  nagrody. Mogą to być, np. uznanie rodziców, pochwały. Dziecko zyska wtedy poczucie, że rodzice doceniają jego wysiłek, który wkłada w naukę.

3.      DOCENIAJ OSIĄGNIĘCIA DZIECKA

 Warto rozróżnić w tym miejscu dwa pojęcia: osiągnięcia oraz stopnie. Często pytamy dziecko „Co dziś dostałeś/aś?”, a właściwie zadane pytanie powinno brzmieć: „Czego się dziś nauczyłeś/aś?”. Łatwiej jest doceniać osiągnięcia tego dziecka, które otrzymuje dobre stopnie, to trudniej ocenić to, co osiąga dziecko, którego stopnie nie są najlepsze. Warto zastanowić się w takiej sytuacji, czy niepowodzenia w nauce nie są przypadkiem wynikiem konkretnej przyczyny. Jedno dziecko ma odpowiednie warunki i predyspozycje do nauki, jednak nie chce się uczyć, a inne dziecko, choć bardzo chce, to potrzebuje na naukę więcej czasu lub nie jest w stanie zrobić tego, co się od niego wymaga. W rozpoznaniu tego dlaczego dziecko doznaje niepowodzeń, co jest ich przyczyną pomoże rozmowa
z wychowawcą, pedagogiem/psychologiem szkolnym, a także badanie w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej.

 4.      NIE POZWÓL DZIECKU, BY ŹLE MÓWIŁO O SOBIE

Dzieci często źle wypowiadają się na swój temat. Kieruje o rodziców komunikaty typu: „jestem głupi”, „nie dam rady”, „nie będę próbować, bo i tak mi się przecież nie uda”. Jest to postawa, która  jest wrogiem sukcesu. Czasem my dorośli sami, zupełnie nieświadomie nadajemy dziecku etykietę i tak o nim mówimy: „ten nie jest zdolny, ten powolny, ten zapominalski”. Sprawiamy przez to, że dziecko samo tak zaczyna myśleć o sobie.  Obniża to jeszcze bardziej możliwości dziecka.

5.      BUDUJ W DZIECKU POZYTYWNĄ SAMOOCENĘ ORAZ POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI

Dziecko będzie myślało pozytywnie o sobie, gdy będzie miało poczucie własnej wartości. Rolą rodziców jest pomóc wykształcić w dziecku energię i inicjatywę, by zrekompensować poczucie niskiej wartości, by znaleźć sposób zrównoważenia swojej słabości, by dziecko myślało: „Może nie jestem najlepszym uczniem w klasie, ale za to najlepiej śpiewam, czy gram w piłkę”. Jest to szczególnie ważne w okresie dojrzewania, bo wówczas często jedynym źródłem poczucia własnej wartości jest akceptacja grupy rówieśniczej. Wiara we własne możliwości może zaprowadzić na sam szczyt, a jej brak powoduje utratę mnóstwa fantastycznych okazji do nauki, zabawy, poznania ciekawych ludzi.

 

W PRACY Z WŁASNYM DZIECKIEM:

• dostrzegaj sukcesy i starania dziecka. W rozmowie z dzieckiem o jego pracy  najpierw podkreśl dobre strony, a potem wskazuj to, nad czym mogłoby jeszcze popracować. Czasami powstrzymaj się z oceną, zachęcaj do samooceny: „Nie jesteś zadowolony z efektów swojej pracy? Czy jest coś, co chciałbyś poprawić?”;
• okazuj zainteresowanie sprawami szkolnymi dziecka. Wypytywanie
  i kontrolowanie warto zastąpić uważnym słuchaniem i okazaniem zrozumienia dla tego, co dziecko czuje;
• gdy dziecko zgłosi, że ma kłopoty należy pamiętać, że przede wszystkim jest to problem dziecka. Zamiast krytykować i oceniać należy dodać dziecku otuchy, kierując komunikaty takie jak: „Matematyki można się nauczyć, wierzę, w to, że ty to potrafisz” i zachęcać je do wyciągnięcia własnych wniosków: „Jak myślisz, dlaczego Ci nie poszło na tym sprawdzianie? Z czym masz kłopot? Czego potrzebujesz, żeby sobie z tym poradzić?”
• jeśli rodzice zaważają, że dziecko sobie nie radzi, bez wahania powinni mu powiedzieć, o tym, co ich martwi i czego oczekują;
• rozmawiajmy z dzieckiem o jego zainteresowaniach, celach i planach na przyszłość. Zadawajmy pytania, które skłaniają dziecko do zastanowienia się nad znaczeniem wykształcenia;
• Wdrażajmy dziecko do systematyczności, nauczmy dobrej organizacji pracy (odrabianie lekcji o tej samej porze), dbajmy o odpowiednie miejsce do nauki (stały kącik do pracy);
• Pomagajmy dziecku w odrabianiu lekcji i pokonywaniu trudności – nie oznacza to jednak, że rodzice mają wykonać zadanie za dziecko, wręcz przeciwnie - mają moderować jego pracę. Warto pomagać dziecku zrozumieć polecenie, zaplanować poszczególne etapy niezbędne do wykonania zadania, w razie potrzeby udzielić wskazówek;
• w pracy z dzieckiem należy unikać atmosfery napięcia. Zrezygnujmy
  z okazywania ciągłego niezadowolenia, starajmy się szukać mocnych stron  dziecka i udzielać mu niezbędnego wsparcia;
• unikajmy porównywania dziecka do rodzeństwa, kolegów, lecz do poprzedniego jego poziomu umiejętności – uświadamiasz mu w ten sposób postępy i motywujesz do dalszej pracy;
•  wtedy kiedy dziecko jest zniechęcone doświadczyło porażki – nie należy zaprzeczać jego uczuciom mówiąc, że nic się nie stało. Warto precyzyjnie nazwać jego uczucia. Zachęcajmy dziecko do wymyślenia sposobu, który pomoże rozwiązać dany problem, zaproponuj własne pomysły i wspólnie zdecydujcie, które pomysły wydają się możliwe do zrealizowania.

Literatura:    

Meger, Z. „Czynniki afektywne w zdalnej edukacji”

Brophy. J – „Motywowanie uczniów do nauki”

Buchner. Ch.„ Sukces w szkole jest możliwy”

Hamer.H „ Do efektywności nauczania”

Harmin. M „Duch klasy”. Jak motywować uczniów do nauki?

Mc Ginnisa „Sztuka motywacji”

D. Stipek, K.Seal- „Jak nakłonić dziecko do nauki?”

G.W.Green – „Jak pomagać dziecku w nauce?”

A.Faber, E.Mazlish – „Jak mówić, żeby dzieci uczyły się w domu i w szkole”